Konpetente digitalak izateko bidean. #HEZikt (2016-2017)

      https://addi.ehu.es/handle/10810/23359

Gaurkoan iaz burutu nuen IKTak eta Konpetentzia Digitalak Hezkuntzan, Etengabeko Formakuntzan, eta Hizkuntzen Irakaskuntzan Graduondokoan egindakoaren azken proiektuaren berri ekartzen dizuet. Zuzendari lanetan Amaia Arroyo doktorea izan nuen bidelagun:

"Hezkuntza-eremuan bizitzen ari garen trantsizio-une honetan, gauza gutxi dira ziurrak eta horietako bat teknologia digitalen nonahikotasuna da. 

Teknologiaz, pantailez inguraturik bizi gara eta, hezitzaileok gure bizitzaren parte gisa integratzen ari garen bitartean, ikasleak teknologiaz inguraturik hazi dira eta halakorik gabeko bizimodua ulertezina egiten zaie. Hezkuntza-eremuan, orain arte DBHko ikastetxeetan, ikasleak oinarrizko teknologia- erabiltzaile gisa trebatzen aritu izan dira irakasleen araberako eskakizunen baitan, baina ez da ildo nagusirik izan. 

Heziberri 2020k (EHAA, 1 2015, 69-72 or.), ordea, aldaketa handia ekarri du, izan ere, Konpetentzia Digitala zeharkako konpetentzia bezala zehaztu du; denok irakasgai guztietan landu beharrekoa, alegia. 

Horretarako, DIGCOMP marko europarra erreferentziatzat harturik, landu beharreko 5 arlo hauek aipatzen ditu: informazioa, komunikazioa, edukiak sortzea, segurtasuna eta arazoak ebaztea. Gainera, 12. artikuluan argi adierazten du: “Oinarrizko Hezkuntza amaitzen duten ikasleek konpetentzia digital eta mediatikoa eskuratu behar dituzte, alfabetatze edo gaikuntza funtzional osoa bermatzeko” (EHAA 2 14. orr.). 

Baliabideen erabilera etikoa eta arduratsua ere aipatzen du, besteak beste, kontuan hartuz pertsonen intimitatea, norberaren irudia eta sexu-joera eta -nortasuna, eta aurre eginez sexismoari eta arrazakeriari. 

Nola egin bidea erabiltzaile izatetik konpetente digital izatera? Zer bide proposatu konpetentzia horren 5 arloak irakasleek zein ikasleek gradualki eta modu autonomoan garatzeko? Nola aprobetxatu online prestakuntzaren abantailak ikasleari era ordenatu batean eskolaz kanpo (edo eskolan bertan) bere ikaskuntza aberasteko aukerak eskaintzeko? (Eta bide batez, zeharka irakasleena zein senideena.) 

Hori guztia zehaztea eta DBHko edozein ikastetxerentzako baliagarria izan litekeen proposamen zehatza aurkeztea izan da gure proiektuaren xedea."

DOKUMENTU OSOA ESKURATZEKO esteka: 

HEMEN

#Getxoblog 2017 UR saria #Wikiemakumeok proiektua.

Larunbata goizean aukera ederra izan nuen urtero sareetatik jarraitzen nuen topaketa batera bertaratzeko: Mentxu Ramiloren #wikiemakumeok proiektua saritua izan da!

Aurten hainbat tarte horretan inbertitzen ari naiz eta egitan gomendatzeko modukoa dela! Wikipedian editatzen ikasteko hilabetero in situ elkartzea eta ederki pasatzeak badu bere xarma!

Gure @mentxuwiki #wikipedian emakumeen presentzia indartzeko indarrak biltzen eta aukerak sortzen hasi zenean, ba zekien zertan ari zen!

Powered by Wakelet

Powered by Wakelet

2.0 unibertsoan ikasleen artean ere genero-indarkeria PRESENTE!

Azaroak 25 eguna izaten da urtero mundu osoan barna emakume izate hutsagatik emakumeon kontrako indarkeria salatzeko eguna. Kalera ateratzeko eta #AskiDa eta #ErasorikEzErantzunikGabe oihukatzeko eguna. Hezkuntza eremuan ere aldarrikapen eguna da.

Unibertso digitalean jarri ohi dugu lupa txoko birtual honetan. Eta lupatxoak argi eta garbi erakusten du presentzialean gertatzen diren indarkeria matxistek, hemen ere badutela lekua hartua.

Ikasleak protagonista dituzten ikerketei solas egiten utziko diegu!

• Berriki Katalunia, Aragoi, Galizia, Andaluzia, Balear eta Kanariar Uharteetako nerabeek sarean baden genero-indarkeriaren inguruko pertzeptzio, jarrera eta sineskerei buruzko ikerketa argitaratu dute. (UNED).

      

Datuen iturria: 

DONOSO VÁZQUEZ, Trinidad, María José RUBIO HURTADO y Ruth VILÀ BAÑOS, 2018. La adolescencia ante la violencia de género 2.0: concepciones, conductas y experiencias. Educación XX1: Revista de la Facultad de Educación [linean = en línea]. Madrid: Universidad Nacional de Educación a Distancia, 2018, 21, (1), 109-134 [kontsulta = consulta: 2017/11/20]. ISSN 1139-613X. Interneten kontsultagarri hemen: http://revistas.uned.es/index.php/educacionXX1/article/view/20180/16715

• Bestalde, Ikaskideen arteko tratu txarrak 2016 (ISEI-IVEI) Azken txostenak taula hau erakusten du:

Eta halakoen aurrean zer egin?

Moodle unibertsotik kukuka. #MOOTEU17-ko kronika ttikia (eta gehiago.)

Duela 3 ikasturte ezagutu nuen MOODLEMOOT Euskadi, Moodle erabiltzen dutenen urteroko topaketa. 

Geroztik urtero joan naiz eta baita urtetik urtera gehiago engantxatu ere! Giro ederra, euskalduna, hurbila, konfiantzazkoa. Zenbat gai berri, zenbat kide esku hartze interesgarriak aurkezten, zenbat ikasteko eta elkarrekin komentatzeko! Parekideen arteko ikaskuntzaren adibide xarmanta.

Eta bide batez, aukera izan dut Hezkidetzan Esku Hartzen (UPV/EHUren ikastaro osagarria) sortzean eta kudeatzean izandako bizipenak partekatzeko. 

#Mooteu17n “On-line irakaslearen ezaugarriak eta garatu beharreko gaitasunak” mahai-inguruan neretako erreferenteak diren euskal emakumeekin hauekin batera: Amaia Arroyo, Itziar Kerexeta eta Rakel Gamito.

Iturria: Amaia Arroyo (Twitter)

Eta hemen Juan Villarren laburpen ederra. 

Iturria: Juan Villar (Twitter)

#Mooteu16an ere familia ederra bildu ginen! Hona hemen aurkezpenetan partaide izan ginen emakumeak.

Iturria. airea e-LEARNING

"Hezkidetzan Esku Hartzen: Moodle hedatua" PetxaKutxaren txanda izan zen orduan. 

Eta nola ez, ezin ahaztu Josi Sierra, berak han gertatzen dena grabatzen eta sareratzen baitu. 

Mila esker guztioi!

Autodeterminatu interdependenteak online ikaskuntzan (zein presentzialean).

Berezitasunak alde batera utzita, eremu birtualean presentzialaren isla topatu dezakegu. Gauden mundu hiperkonektatuan gaudela, bistan dago, e-learning, b-learning, m-learning eta abar gehiagora doazela eta horrekin batera prestakuntza formal, ez formal eta informalerako aukerak aunitz aberasten ari zaizkigula.

Eta oraingoan ere, aukera ederrak parez pare ikaskuntza isolatu eta bakarkakoak gainditzeko. Rakel Gamitok (UEU irakaslea) aipatu bezala, gure NIA (PLE) edo Norbere Ikas Alorra burutan hartzean, ikuspegi teknozentrista gainditu eta PERTSONAK ere bistaratzea funtsezko kontua da.

 Amaia Perez Orozco, ekonomilari feministak dioen gisa:

"... bizitza interdependentea da, nahi ala ez... Bizitzeko oinarrizko baldintzak behar dira, bizitza zaurgarria da. Beraz, bizitzeko modu bakarra pertsona batzuk beste batzuekin bizitzea da, elkarrekin, horregatik diogu elkarren menpekotasuna dugula. Eta ez dadila gaizki ulertu, kontua ez da indibidualismoaren ideala apurtzea interdependentzia eraikitzeko, baizik eta indibidualismoaren ideala apurtu behar dugu, hain zuzen, jarrera horrek ukatu egiten duelako interdependentzia daukagula.·

Aurreko guztia kontuan hartzeaz gain, bere ustez guztiok norberaren autonomia garatzeak sekulako garrantzia du patriarkalak diren indibidualismoa eta buru askitasuna gainditzeko. 

Izan ere, Castañeda eta Adell adituen aburuz: 

"Ikasten ikasteko konpetentzia sustatzen duten autodeterminaturiko ikasketa (selfdetermined) eta bukle bikoitzekoa (double-loop learning) bizitzan zehar ikasten diharduen edonork lortu beharreko helmugak dira, baita helduak ez direnentzako diseinatzen diren proposamen didaktikoetan kontuan hartzekoak ere."

Horregatik, online ikaskuntzan ere, 

elkarrekin eta norbere buruaren jabe! 

Transizio garaiak. 

Bidean gaude.

Konpetentzia Digitala curriculumean. Bai? Ez?

Konpetentzia Digitala dela eta hainbat hausnarketatxo egiten ari gara blog honetan.

Gaurkoan Euskadiko curriculum berriak dioena aztertuko dugu, oinarrizko zehar konpetentzietan zentratuta gainera, guztion zeregin bihurtzen diren konpetentziak.

Eta ondorio gisa aurreratu dezakegu Konpetentzia Digitala garatzea ez dela dagoeneko borondatezko kontua.

 

Konpetentzia Digitalak ere genero-ikuspegia behar.

Duela gutxiko post batean Konpetentzia Digitala zer den aipatzean, neurri haundi batean denek ontzat emango genukeen marko orokorra bildu genuen. 

Arront epe laburrean Internet, IKT eta gailu digitalek gure egunerokotasuna irauli dute. Hezkuntzan, gaur egun, bizitza on bat eraikitzeko hezteak Konpetentzia Digitala garatzea eskatzen du, hortik ere bideratuko baitira gero eta gehiago eremu akademiko-profesionala, harremanak eta eremu pertsonala. 

HEZIBERRIK Hezkuntza-eredu pedagogikoaren markoan  hauxe dio: 

"Oinarrizko hezkuntza amaitzen duen ikasleak konpetentzia digitala eta mediatikoa eduki behar du, hau da, egungo herritarrek eskatzen duten alfabetizazio edo trebakuntza funtzional osoa."

Zertarako hezi nahi dugu, dagoena erreproduzitzeko edo eraldatzeko? galdera interesgarria luzatzen zuten EHUko irakasleak diren Luxan, Imaz eta Gonzalezek (Berria, 2015). Uste dugu oraindik ibilbide luzea egiteke dugula errealitatean jendarte bidezko eta demokratikoagoa lortzeko? Orduan, hauxe hurrengo galdera: zer sustatu beharko luke hezkuntzak hori guztia egiteko? Are gehiago, ze ondorio ekarriko lituzke ikuspegi honek Konpetentzia Digitala lantzeko eran? 

Remedios Zafra IKT, kultura digitala eta generoan aditua denaren ustez, hezkuntzaren ardatz nagusia pertsonen garapen subjektiboa sustatzean datza. Bere proposamen hezitzailea Rosa Luxemburgoren pentsamenduaren gainean eraikitzen du:  

“Sozialki berdinak, jendelegez ezberdinak eta erabat libre garen munduaren alde”.

Zafrarentzat, Internet XX. mendeko bukaeran gertatu zen iraultzarik handiena izan da,baita feminismoa gizadiarentzat ere: emakumeak, Internet egiteke, eraikitzeke lekugisa erabiliz, ziberfeminismoetatik aktibismora iritsiz, gauzak era berri eta anitzetan, - lehen ez bezala-, kontatzen, proposatzen, egiten ari dira eta ikusiarazi egin behar dira. 

Genero-ikuspegia txertatzen ez bada, hau guztia ez da bere gisa etorriko eremu digitaletan zein Konpetentzia Digitalaren garapenean. Izan ere, ikerketek ondorioztatzen dute hori ere genero-estereotipoek baldintzatzen dutela. 

Teknologia eta bihotza juntu Konpetentzia Digitala garatzeko

Iturria: ZIENTZIA KAIERA

Jane Goodallen hitzek ederki kokatzen gaituzte ikasturte hasieran  gailu digital, metodologia berri eta konpetentzia bidezko irakaskuntzan murgilduta gauden hezitzaileon esku hartze markoa. 

Konpetentzia digitala ikasleak hiritar aktibo izateko funtsezko prestakuntza bihurtu da. 

Euskal Autonomia Erkidegoan Oinarrizko Hezkuntzaren curriculumak  (14. orr.) aipatzen du ikasleek konpetentzia digital eta mediatikoa eskuratu behar dituzte, alfabetatze edo gaikuntza funtzional osoa bermatzeko”. Baliabideen erabilera etikoa eta arduratsua ere aipatzen du, besteak beste, kontuan hartuz pertsonen intimitatea, norberaren irudia eta sexu-joera eta -nortasuna, eta aurre eginez sexismoari eta arrazakeriari.

Garbi dago bidea: teknologia, gailu eta eremu digitalen balizko aukerez baliatu eta norbera zein gainerakoen ongizate eta beharren zerbitzura jarri. Hots, gure bizitza hobetu (maila pertsonalean, sozialean, akademiko-profesionalean) eta jendarte onuragarria eraikitzeko horiek erabiltzen konpetente izateko bidean aurrera egin. 

Konpetentzia digitala. Zer da?

Hauxe da Europa mailan Irakasleen konpetentzia digitalarerako marko bateratuak egiten duen hasiera bateko definizio orokorra: 

IKTen erabilera sortzailea, kritikoa eta ziurra da ondoko alderdi hauekin zerikusia duten helburuak lortzeko: lana, enplegagarritasuna, ikaskuntza, aisialdia, inklusioa eta partaidetza jendartean. 

IKTak zertarako? TIC-TAC-TEP prozesua

Dolors Reig adituak TIC TAC TEP (IKT-IET-APT) bidea proposatzen digu: hasteko erabiltzaileek teknologia digitalak erabili informazioa eskuratzeko eta komunikatzeko, gero ikasketa eta ezagutza garatzeko eta azkenik jendartearen eraikuntzan ahalduntzeko eta partaidetzarako konpetente izateko.

Ikuspegi honek argi eta garbi "katxarreoaren" eredua (gailu digitalak maneiatzen jakite soila sustatzea) gainditzen du, ezta?

BIDEO eta AUDIO deskargak erraz egiteko.

Ezinbesteko tresna digitalen biltegi-eredu bat. (NIA-PLE)

Aurreko post batean NIA (Norbere Ikas-Alorra) agertzen zen, hau da, norberak erabiltzen dituen tresna, zerbitzu eta konexioen multzoa.

Iazko ikasturtean "IKTak eta konpetentzia digitalak hezkuntzan, etengabeko formakuntzan, eta hizkuntzen irakaskuntzan" EHU-UEU graduondokoan NIAren inguruan ari ginelarik, ataza batean nirea sortzeko astia hartu nuen. 

Hauek dira une honetan eremu birtualean gehien erabiltzen ditudan tresna digitalak. Ikusita zer nolako abiadura daraman guztiak, nire NIA bizirik dago, etengabe berritzen eta une bakoitzeko beharretara egokitzen. 

Eta zuk? Zein erabiltzen dituzu? Eta non biltzen dituzu? Partekatzeko prest?

Hezkuntzarako Baliabide Irekiak. (REA) Partekatuz irabazi!

Iturria: Pixabay

Lo egiterakoan bizitzan zehar amets batzuk errepikatzen diren bezalaxe, -niri pare bat bederen bai-, ikasturteak joan, ikasturteak etorri, hezitzaile gisa nire barnean behin eta berriz suertatutako bizipen batekin natorkizue gaurkoan.

Noizbait sentitu duzue egiten, sortzen edo pentsatzen ari zineten lana bera edo antzekoa hezitzaile batek baino gehiagok han-hemenka egin behar edo dagoeneko egina izango zuela? Eta ez zela logikoa denak bakarka aritzea? Eta sortu eta baliozkotu ditugun zenbat baliabide beste batzuekin libreki non konpartitu jakinez gero, haiek hobetu edo gutxienez etekin gehiago ateratzeko aukerak izango zituztela? Eta nonbait libreki eskura izanez gero guk geuk ere besteen lanaz baliatzea posible izango zela? Eta honek sekulako balio pedagogiko erreala izango lukeela? Eta berdinen artean egiten ditugun saiakera eta ahaleginak horrela optimizatuko genituzkeela?

J. Mello CC-BY

UNESCOk garbi du HBIak, -Hezkuntzarako Baliabide Irekiak- (REA gazt.) besteak beste "aukera estrategiko paregabea direla hezkuntzaren kalitatea hobetzeko, ezagutzak partekatzeko eta konpetentziak hobetzeko. 

Eta horretan hainbat proposamen daude:

Bertan euskaraz daudenak hemen.

Hala eta guztiz ere, Interneten faltan somatzen jarraitzen dut euskaraz ari garenondako guk geuk bertatik kudeaturiko Hezkuntzarako Baliabide Irekien biltegi euskaldun dinamiko eta interaktiboa. 

Gaur egun eskura ditugun tresna digitalak ikusita, hauxe izan liteke epe laburrera euskal hezitzaileon erronka digital betegarri bat. Zer deritzozue?

Animatuko zinatekete? 

Bitartean, nonbaitetik hasteko Twitterren #KDigitala eta #KDbidean traolak erabilgarri!

Sareetan gaude!

Hiperkonektatuta gaudela? Zer diote datuek?

Noraino sartu dira gailu digitalak eta Internet gure egunerokotasunean? Eta zein izango da honen eragina hezitzaileontzat? Hona hemen EUSTATen txostenak (2015) erakutsi zituen zenbait emaitza infografia batean bilduta: 

Informazioaren gizartea euskadin  Mj Ip bidez

Datuak ikusita, argi dago eremu presentziala bezain garrantzitsua bilakatzen ari dela birtuala. On-line eta in situkoen arteko mugak gero eta lausoagok dira eta horrek iraultza ekarri du bizitzaren alderdi guztietara.

Eremu hezitzaileetan hiritarrak bizitza digital osasuntsurako prestatzea ere lehentasunezko gai bihurtzen ari da. Azken finean, ia erabiltzaile gehienok gailu mugikor bat (edo gehiago) izateak  ikas-paisaiak (learnscapes) sortu ditu eta m-learning bidez ikaskuntza formala eta informala gero eta nahasiagoak ageri dira: dagoeneko edonon eta edonoiz gertatu daiteke ikasketa.

Mar Camachok sarrera interesgarria egiten dio gai honi

(Conocityn argitaraturiko bideoa,gaztelaniaz):

Bideoaren mapa kontzeptuala (Josi Sierra) @josi

Eta zu? IKASKUNTZA INFORMALzalea zara? #KDigitala #KDbidean

Iturria: Pixabay

Betidanik "informala" "formala" baino erakargarriagoa suertatu izan zait nahiz eta hezkuntza formalean aritu (eta hizkuntza klasikoen irakaskuntzan gehienbat gainera). Era berean nahiko autodidakta ere bai. Agian horregatik poliki-poliki eta konturatu gabe IKTen eta Internetaren munduan ikasten eta trebatzeko prozesuan erabat murgilduta egotera iritsi naiz: jakinmina eta intuizioari jarraiki aunitzetan besteengandik egin daitezkeenak ikasiz, erronkei aurre egiteko erantzunak bilatzen saiatuz, batzutan nire kontu eta gero eta gehiagotan ingurukoekin harremanetan bai presentzialki bai birtualki...  

Beranduago jakin izan dut (kontzeptualki) nola deitzen zaion ikasteko modu "natural" honi: ikaskuntza informala. 

Zer da ikaskuntza informala?

Ikaskuntza informalaz ari garenean (Informal learning) eguneroko bizitzan edozein eremuko ekintzei esker lortzen dugun ikaskuntzaz ari gara. Ikaskuntza informala egituratu eta planifikatu gabekoa eta soziala izan ohi da.

Ikaskuntza informalak mahai gainean jartzen digu denek ikasteko dugun era naturala: gure interesei eta ikasi nahi dugunari jarraiki, elkarrekin ikasteko dugun gaitasuna, batzuk besteengandik, jakin-mina eta hobekuntza-beharrei erantzuteko, dauzkagun erronkei edo arazoei aurre egiteko, galdetuz, ikertuz, erantzunak bilduz, saiakerak eginez, hanka sartuz, dakienari begiratuz, elkarri lagunduz…

Bestalde, lotura zuzena du nonahikotasunarekin (ubicuo izatearekin) ikasketak edozein lekutan eta edozein unetan eman daitezkeelako eta bizitzan zehar etengabeko ikaskuntzarekin. Baita ikaskuntza ikusezinarekin ere, hau da, hezkuntza formalak errekonozitzen ez dituen ikasketekin.

Etengabeko ikaskuntza.

Zer ez da?

Ez da formala (Hezkuntza zentroek eskaintzen duten ikaskuntza: planifikatua, araututakoa, ofiziala, akreditatua), ezta ez-formala ere (Hezkuntza zentroek eskaintzen ez duten ikaskuntza: helburuak eta planfikazioa bai baina normalean ziurtagiri ofizialik gabe bukatzen dena).

Ikaskuntza informalari buruzko 

gehiago jakin nahi izanez gero:

NIA (PLE) gero eta presenteago gure inguru hezitzaile digitaletan.

NIA dugu indar hartzen ari den akronimo (ez hain) berria (eta PLE gisa ezaguna ere bai). Azken boladan handik eta hemendik entzun izan dut konpetente digitalak izateko ze garrantzitsua den norberak nola, noiz, norekin ikasten duen aztertzea lehendabizi eta kontziente egitea gero.

EAEko Heziberri2020k Hezkuntza-eredu pedagogikoaren markoan (33. orr.) hauxe dio: "Oinarrizko Hezkuntza amaitzean ikasle guztiek eduki behar dute PLE delakoa (Norbere Ikas-Alorra-NIA), hau da, norberak erabiltzen dugun tresna, zerbitzu eta konexioen multzoa, konpetentzia berriak eskuratzearekin lotutako helburuak lortzeko eta bizian zehar ikasteko."

Zer da NIA? Nola sortu? Eredurik? 
Hona hemen euskarazko baliabideak biltzen dituen infografia.
(Besterik ezagutzen duzu? Zerrenda luzatzeko prest!)

Aurkezpenak eta hasierak

Kaixo, Make Irigoyen Perurena naiz. 

Zer dela eta blog hau?

Hainbat saltsatan murgilduta banabil ere, funtsean Bigarren Hezkuntzako irakaslea naiz (Latina eta Grekoa). Kontua da Internet eta gailu digitalek gure bizitza aldatu duten bezalaxe, gure jarduera profesionalera ere iraultza ekartzen ari direla. 

Horregatik une honetan transizio bidean ikusten dut nire burua eta erronka aunitz parez pare. Nola integratu hauek guztiak gure egunerokotasunean modu kontziente, planifikatu eta emankor batean? Nola erantzun Konpetentzia Digitalak (zehar-konpetentzia) eskatzen dituen arloei? 

Eta garrantzitsuena, nola egin hau guztia egiazko mundu demokratiko, aske, anitz eta berdinkideago baten alde arituz?

2008-2009 ikasturtean Ikasketa Feministak eta Generokoak Masterra (EHU) eta 2016-2017an IKTak eta konpetentzia digitalak hezkuntzan, etengabeko formakuntzan eta hizkuntzen irakaskuntzan graduondokoa (UEU-EHU) egin eta gero, gaur egun hezkuntza-eremuetan ikasleen garapen osoa sustatzeko bi ildoak batera uztartzearen ezinbesteko beharraz gero eta kontzienteago naiz.

Hementxe, birtualtasunaren abantailaz baliatuz, nire egunerokotasuneko gogoetak eta baliagarritzat hartutako guztiak konpartitzeko prest, baita zuen ekarpenekin aberasteko ere.

Bidea elkarrekin eginez gero, aise goxoagoa, dudarik ez!

Egilea: Nina Paley
(AEBkoa, kultura askearen aldeko aktibista)